Spraoi Glee agus Gliondar Amhránaíochta

Is breá leis an Spailpín an amhránaíocht. Ar an droch-uair, ní thaitníonn amhránaíocht an Spailpín chomh mór leis an domhan mór mar a thaitníonn sí leis an Spailpín féin. Tuigtear in áiteanna go bhfuil na vuvuzelas mar guthanna binne na h-aingil i gcomparáid leis an Spailpín istigh sa gcithfholcadán, ag casadh faoi na laethanta úd ar ais i Spancil Hill.

Ach is cuma liom. Ní chloistear liom os comhair torann na h-uisce, rud ina bhfuil níos mó áidh liom ná mar a bhí le cara agam. Bhí mo dhuine istigh in árasán nua ar feadh cúpla lá nuair a bhfuil sé le comharsan béal dorais.

"An tusa an fear a chasann Skibbereen istigh sa gcithfholcadán gach uile maidin?" ar seisean.

"Is mise," arsa mo chara.

"Stop," arsa an comharsan.

Má chasann mo chara fós, is sotto voce a chasann sé.

Bhí an t-amhránaí Frank Harte ar an tuairim nach bhfuil amhrán ann sa tsaol ach san uair ina chastar é. Focail scríofa síos i leabhar éigin, sin rud amháin. Torann éigin ar thaifead, sin rud eile. Ach ní fíor-amhrán é ach san uair a ligtear saor an amhrán ó bhéal an amhránaí.

Agus, mar an gcuil Bhealtaine, is gearr binn é saol an amhráin mar, nuair atá sé casadh, tá sé thart sa saol. Nuair a chasann an t-amhránaí céanna na focail chéanna arís, is amhrán difríochta é. Nach breá an smaoineamh é, agus nach mbaineann sé go deas le áilleacht agus uaisleacht an duine? Ní inneall é an duine ach cruthú draíochta, agus is ón amhránaíocht ab fhéidir le duine blás an draíocht sin a bhlaiseadh, cé gur bheag é blás an domhain eile.

'Sé ceann buanna an cheoldráma ná go bhfuil an cheoil chomh deacair a chasadh. Gach rud in éineacht a cheile, agus scrios déanta ar an seó ar fad má tá rud amháin as láthair. Deirtear nach bhfuil amhránaí cheoldráma éasca meascadh le daoine ach nuair a shíleann tú ar an mbrú a mbíonn orthu chun a saothar a ndéanamh, ní nach ionadh é go bhfuilid beagán deacair, uaireanta. Cuir súil ar tráchta You Tube ar amhránaí cheoldráma - nach ionadh chomh searbh, garbh atáid? Agus seo an ceol is sibhialta sa gcultúr, deirtear. Is ait an mac é an saol.

Ní bua amhránaíochta cheoldráma ag gach duine - níl sí ach ag dream an-bheag - ach is féidir le gach duine port éigin a chasadh agus spraoi a bhaint as. Is é sin an fáth go bhfuil an clár teilifíse Glee chomh maith. Ní fhaca an Spailpín clár iomlán Glee riamh agus níl ach tuiscint éadrom agam cad atá ann i ndáiríre ach ar an méid atá ar eolas agam is maith liom an clár. Mar tógann sé an ceol ó na h-innill agus cuireann sé arís i meon, croí agus anam an duine é.

Is é bua duine, nach bua inneall é bua an cheoil, agus cuireann Glee an fírinne sin i láthair os ár gcomhair arís. Tá an clár a chanadh ag daoine go ndéanann na girsí agus stócaigh ar Ghlee dochar ar sheoda móra an phopcheoil, ach ní fíor é. Ní chóir an popcheoil bheith chomh cosanta sin ar a oidhreacht. Tógann Glee an popcheoil ar ais chuig daoine, in ionad innill nó corparáid idirnáisiúnta, agus taispeánann Glee dó nach bhfuil ceol ar bith chomh binn nó chomh corraitheach mar an cheol a chasann nuair a n-osclaíonn a b(h)éal. Ná cuir coisc ar an gcreideamh.

Ag Ceiliúradh Tommy Makem Tar Éis a Bhás

Agus na caointe go léir atá scríofa in ómós an té atá imithe ar slí na fírinne, is é King's Call, an t-amhrán a scríobh Phil Lynott tar éis bás Elvis Presley, ceann de na h-amhráin is ansa liom. "Agus do chasas a cheirníní ar feadh na h-oíche," a shéinneann Lynnott, "ag ól in ómós mo chara sár-dhílis."

Bhí an Spailpín ag déanamh an rud ceanán céanna tar éis briseadh scéil bháis Tommy Makem inné. Agus mise san oifig fós, ag cuardaigh Youtube agus ag breathnú arís ar laoch mór cheoil na hÉireann.

Níl ach Liam Clancy fagtha anois - nach mbeidh sé uaigneach dó an seachtain seo chugainn, nuair a mbeidh sé ina sheasamh ag uaigh a sheanchara, a dheartháir fola mar a duirt sé inné, agus ar eolas aige gurbh é féin an t-aon duine atá beo ar an bhfód fós ón tseandream? Táim uaigneach féin ag smaoineamh orthu go leir, agus níor bhuail mé le ceachtar acu. Is cuimhin liom socraid Paddy Clancy - déanadh clár teilifíse fúithi, agus fir móra aiséirí an cheoil tradisiúnta na hÉireann, Ronnie Drew, Paddy Reilly, Finbar Furey, Liam Clancy agus Tommy Makem féin, ag seinnt "Will Ye Go, Lassie, Go" sa reilg, ag breathnú ar chónra Phaddy, a cháibín cailiúl ar an mullach, ag dul síos an fód.

Bhí fios agam i gcúl mo chinn nach raibh eolas ar shaothar Tommy Makem go forleathan sa tir agus, tar éis feachaint ar na páipéirí tar éis fograíodh an drochscéil, táim cinnte anois. Seo an sliocht sa Independent inniu - níl faic tada nua ann, níl leargás dá laghad ann, ach gach rud bainte ón idirlíon agus an sreang nuachta. Agus maidir le cad a scríobh Fintan O'Toole - níl fios agam conas ab fhéidir leis chodladh, tar éis cad a scríobh sé faoi fhear tar éis a bháis. Tá súil agam go mbeidh daoine níos cneasta leis féin nuair a dtiocfar a uair. Nach cúis náire í d'iriseocht na hÉireann go comóirtear saol agus saothar níos fearr sa Daily Telegraph, Sasana, ná i bpáipéirí náisiúnta na hÉireann?

An ciallaítear as seo go n-obraíodh Tommy Makem agus na Clancy Brothers in aisce, gur chaith sisa a síol ar thalamh bán? Dea-scéal agam agaibh dá bhrí sin, a leitheoirí - fad atá fios fagtha sa domhan cé hí Éirinn nó ce h-iad na Gaeil, beidh Tommy Makem agus na Clancys beo fós. Tagann faiseanna nua cheoil le gach uile ghlúin, ach fanfaidh guth an duine beo go síoraí, agus mar sin fanfaidh saothar Tommy Makem beo leis. Iarradh ar Ledbelly uair amháin an cine den saigheas daon-cheoil iad na gormacha. D'fhreagair sé gurbh daon-cheoil iad na gormacha cinnte; níor chuala iadsan á sheinnt ag capall riamh.

Agus is é sin, an daonnacht a mbainneann le gach aon daon-cheoil, a gcoinneofar ceol agus saothar na Clancys agus Tommy Makem beo go fóill. Fad ab fhéidir samhlaigh ar ropaire ar thaobh sléibhe i bhfolach ó Maor an Caiseil, nó seanfear ag breathnú siar ar a shaol mar Pheilim Ó Brádaigh, Bard Aird Mhaca, nó ab fhéidir linn gáire a dhéanamh in aghaigh an bháis, mar an fear ar an dtuairim gurbh bhreá an rud é, a bhuachaillí, bheith marbh go deo, beidh Tommy agus a shaothar beo linn. Tá ár ndeora tite anois; is gá duinn tús a chur ar ceiliúradh saol agus saothar Tommy Makem, agus cad ab fhearr na an ceann seo? Go codlaí tú go sámh, a Thomáis, bí cinnte go seinnfear do cheol go deo.





Technorati Tags: Gaeilge, Éirinn, ceol, amhránaíocht, cultúr,The Clancy Brothers and Tommy Makem, Tommy Makem