Aiséirí an Leath-Chúlaí Amuigh 'Sna Sé Náisiúin?

Tá Comórtas na Sé Náisiún os ár gcomhair arís, agus cluichí le himirt an deireadh seachtaine seo i gCaerdydd, i bPáras agus sa Róimh, Cathair na Seacht gCnoc. Siad na Gaeil a mbeidh sa Róimh, na hAlbanaigh i bParás agus na Sasanaigh a bheidh ag imirt i gcoinne na Breataine Bige.

Chuir Keith Duggan, an scríbhneoir spóirt is fearr in ár linne, ceist spéisiúil smaointeach i ndiaidh cluichí an Fómhair, nuair a thug sé faoi deara an rún spóirt is mó sa lá 'tá inniu ann – tá an rugbaí ag éirí níos leadránaí agus na cóitseálaithe níos cliste. Ní labhraítear os ard é mar tá níos mó airgid sa gcluiche riamh agus, mar is eol leis an domhan mór, labhraíonn an t-airgead, agus ní labhraíonn sé aon bhreag.

Ach ag am céanna feictear nach bhfuil an spioraid sa rugbaí mar a bhíodh riamh. Dúirt Donncha O'Callaghan, sean-fhonadóir na Mumha agus na hÉireann, ní raibh sa gcluiche dósan ach obair. Glan an ruc seo, brúigh sa gcrág sin. An obair céannán céanna mar an “Tote that barge, lift that bale,” a cloiseadh taobh na Mississippi sa 19ú haois.

Tuigtear sa rugbaí le fada go bhfuil deighlt mór idir lucht imirithe an pianó agus lucht iompar an pianó. Ach ag an am céanna, ní raibh ainm an sclábaí ar tosaithe na rugbaí céanna seo, fir cosuil le Colin Meads, Willie John McBride, Moss Keane, Wade Dooley agus a leithéid. Bhain siadsan agus daoine cosuil leo spraoi óna gcuid imirthe – cén fáth nach bhfuil an spraoi céanna d'imreoirí cosúil le O'Callaghan?

Cé go bhfuil rugbaí sraithe faoi bhrú ag an rugbaí, tá tionchar sách láidir ag feallsúnacht an rugbaí sraithe ag an rugbaí. Is í feallsúnacht an rugbaí sraithe an pheist i úll rugbaí, agus feallsúnacht an cluiche thuaidh ag teacht ina ríocht, go mall ach go deimhin. Smaoinigh ar an mbéim atá ar an ngréimiú, ar sealbh na liathróide, ar neart an duine. Cá bhfuil an ealaíon? Cá bhfuil an bua? Cá bhfuil an gliondar?

Bhí áit ar fáil le gach saghas duine i bhfoireann rugbaí tráth, agus cialladh sin ná go raibh gach saghas corrála ann freisin don lucht feachtaint – corráil na mbuachaillí mhóra ag dul in aghaidh a cheile sa gclibirt, nó corráil na mbuachaillí bheaga ag eitilt síos an gcliathán. Agus níos fearr ná tada, bhí an teannas ann i gcónaí idir an té atá láidir agus an té atá glic.

Ba é an leath-chúlaí amuigh an duine is tábhachtaí ar fhoireann rugbaí, tráth. Ba í an Bhreatain Bheag baile na leath-chúlaithe is fearr sa ndomhan, agus is filí iad na Breatnaigh go leir agus an rugbaí á phlé acu. Is é an leath-chúlaí amuigh “an snáthad mhór ar inneoin an scriosadh,” a scríobhadh faoi Barry John i stáir oifigiúil Aontais Rugbaí na Breataine Bige, agus tá an teannas sin, idir an bheilbhit agus an t-iarann, ag croí an cluiche rugbaí.

An fadhb anois ná go bhfuil sé ag éirí i bhfad níos deacra dealaigh idir buachaillí an ráipéir agus buachaillí an chlaímh leathan. Is léir go bhfuil cúlchéimniú chun an mheáin ag tárlú i rugbaí, agus tá an meán ag éirí níos láidre arís agus arís eile leis na bliana.

Scríobh Dónal Lenihan san Examiner, an togha pháipéir spóirt sin, go bhfuil roinnt leath-chúlaithe amuigh tagtha ar an tsaol sa gComórtas seo chugainn, imeoirí dá laghad Lopez na Fraince agus Russell na hAlbáin, dhá thír agus leath-chúlaí amach ag taisteal uathu le fada anois.

Ach an am céanna, is deacair creidiúnt go bhfuil áit fághta sa rugbaí do na draoithe mar a bhíodh, iadsan ag éalú scriosadh ón bpáca le gach liathróid a ghlacaidís agus iadsan ag gáire in aghaidh an bhaoil. Tá súil agam go bhfuil dúl amú orm, ach mo léan ghearr, is dócha go bhfuil spreadsheet éigin ag gach foireann treanála a thaispeann nach bhfuil.

Bígí ar Bhur Suaimhneas – Níl Tada Buaite Fós ag na Gaeil

Sa ndeireadh, bhí an cheart ag an gConnallach. Iarraidh air an deá-fhógra don bhliain seo chugainn torraí cluiche an Fómhair. Bhí na torraí ceanán céanna againne i 2006, a dúirt sé, agus níor thugadar aon chabhair linn i 2007.

Tá cuimhneamh teipe sa gCorn Domhanda i 2007 go láidir i meoin Uí Chonnaill, mar atá i meoin gach duine rugbaí na tíre. Ní raibh mórán ag tnúth go n-insíodh an Drisceollach an scéal go léir ina dhírbheathaisnéis agus d'fhán sé ina thost, mar is gnáth. Leanann scéal na bliana rugbaí sin go léir ina rún os comhair an phobail.

Agus anois, tá Corn Domhanda eile ag teacht agus pobal na hÉireann ag smaoineamh anois go n-éireodh linn an Corrán féin a ghabháil, agus sinne gan bua dá laghad i ndiaidh na gcluichí ghasra fós.

Ach seo foireann eile, a deirtear. Is é Joe Schmidt an saineolaí rugbaí is fearr sa ndomhan mór. Níl an glas ann nárbh fhéidir leis a oscailt. B'fhéidir. An uair deireanach a chuireas súil ar an scéal, ba iad na h-imreoirí amháin a bhí ar an bpáirc agus na traenálaithe go léir suas istigh 'sna ardáin, ach tá an cluiche chomh athraithe chomh tapa le déanaí tá seans ann go bhfuil dúl amú orm.

Ag smaoineamh ar na buanna in aghaidh na hAstráile agus na hAfraice Theas, cén fáth gur éirigh leis na Gaeil? An bhfuil siad chomh maith sin i ndáiríre?

Is deacair é a thuiscint ón meáin Éireannach, a chuireann na geansaithe uaithne orthu níos tapa maidir leis an rugbaí ná nuair a bhí Jack Charlton ann sa sacar. Bíonn an meáin Breataine réidh i gcónaí cnámh a chaitheamh chun na Gaeil fiáine, agus tá mo laethanta scoile chomh fada thiar liom anois níl fios agam cad a scríobhtar fúinn sa bhFrainc. Tá a bhfadhbanna féin acu ar ndóigh, na créatúir.

Agus an rugbaí éirithe chomh casta mar atá, breathnaím ar cluichí anois agus espnscrum.co.uk oscailte agam ar mo thablet, ag breathnú ar staitisticí an chluiche. D'éirigh linne an méid seo clibirte a bhuaigh, d'éirigh leosan an méid sin síneadh amach. Ní fhéidir na staitisticí go léir a chreideamh – bhí sé ghreamú aimsithe ag Ian Madigan acu, mar shampla, ach is ait é an greamú nuair a leanann an imreoir greamaithe ar aghaidh mar a bhí sé, ach go bhfuil Madigan anois aige mar phaisinéir chomh maith – ach cabhraíonn na staitisticí an cluiche gairmiúla a thuiscint.

Níor chabhair na staitisticí liom aréir, mar bhí an lámh in uachtar ag na hAstraláisigh ón chuid is mó imeartha. Níos mó seilbhe, níos mó talaimh, níos mó gach rud ag an Astráil ach cúlaithe ar an mbord, an t-aon staitistic amháin atá ina rí ar gach uile ceann acu. Bhí an t-ádh ag na Gaeil nuair a d'aimsigh Zebo agus Bowe a n-úid, agus ba é sin scéal an chluiche. Bhí an bearna ró-mhór do na hAstraláisigh.

Ní hea sin drochmheas ar cliathánaithe na hÉireann. Thógadar a seasanna, agus sin é an fáth go bhfuil siad ann, chun na seasanna sin a thógáil, in ionad an liathróid a ligeadh chun tosaigh nó praiseach éigin eile a dhéanamh as na seansanna.

Ach ar chonaiceamar fianaise i rith an Fómhair gurbh fhéidir leis na Gaeil an Corrán Domhanda féin a bhuaigh? Caithfear níos mó na an dhá úd sin a bheith ann. Tá an paca láidir go leor agus cróga a ndóthain, ach bhíodar faoi bhrú sa gclibirt agus agus ní hé an Astráil an fhoireann is fearr san obair sin sa domhain.

Tá Robbie Henshaw ag dul go maith i mbróga móra Uí Dhrisceoill chomh fada seo, ach tá D'Arcy sean go leor agus ní fheictear mórán luais idir an bheirt acu. Bhí an luas caillte ag BOD féin sa ndeireadh ach bheadh BOD ina imreoir agus é ar leathchos – fios ag gach éinne faoi sin.

Tá daoine ag súil go bhfillfidh Seán O'Brien agus Cian Healy agus níorbh aon íobairt é ceachtar acu a chur istigh sa bhfoireann, ach ag an am céanna tá imní orm maidir leis an bhfoireann seo.

Agus an bliain ina h-uimhir chorr, beidh Sasana agus an Fhrainc againn sa mbaile, ach tá an Albain tar éis feabhsú faoi Vern Cotter agus ní bhog an turas é ríomh dul chomh fada le Caerdydd agus an lámh in uachtar a fháil.

I mblianta roimhe seo, beidh buntáiste mór ag aon fhoireann agus leath-chúlaí amach na Leoin acu, ach tá dualgas agus stíl imeartha an leath-chúlaí athraithe. Níl an chumhacht céanna a bhí acu mar a bhíodh san seanshaol, agus leithid Barry John nó Phil Bennett nó Hugo Porta nó Jackie Kyle ina sheasamh taobh amuigh na clibirte.

Anois, tá níos mó dualgas ar an leath-chúlaí clibirte an imirt a chur i bhfeidhm. Is ar seisean atá an rogha idir cic, pas nó aimsiú a dhéanamh. Tráth, ba é mar dara geansaí a 10 é an 12; anois, a mhalairt a scéal atá ann. Tá seans ann go dtiocfaidh an lá agus, in ionad an chéad líne aimsithe é an leath-chúlaí amach, beidh sé ina chéad líne cosaint. Is fada an titim ar péacóg breá bródúil an rugbaí é.

An Bás nó an Ghlóir ag fanacht ar na Gaeil i gCaerdydd

Tá daoine na Breataine Bige ana-chosuil lenár ndaoine féin cois Laoi. Agus siadsan ag dul go maith, táid i gcónaí ag labhairt faoi chomh mór atáid. Agus siadsan ag dul go dona, táid is gcónaí ag caint faoi chomh tragóideach é an scéal, seacht uair níos measa ná aon tubáiste riamh. Athraíonn na nótaí, ach leanann an port go deo.

Agus is iontach é. Tá trí thír sa ndomhain ina bhfuil an rugbaí mar chreideamh na daoine, agus is iad an Nua-Shéalainn, an Afraic Theas Bhán agus an Bhreatain Bheag. Tá airgead a dhóthain ag na tíortha móra, ach níl amháin a saoirse féin ag na Breatnaigh bhochta. Níl acu ach an rugbaí, agus bíonn a n-imreoirí i gcónaí á ghoideach uathu ag daoine eile. Ó lucht an rugbaí sraithe ins na laethanta imithe, nuair a d'imigh Terry Holmes nó Jonathan Davies thuaidh ag imirt ar son an phingin in ionad na glóire, agus le déanaí ón Fhrainc, agus sparáin mhóra na gclubanna mór ansin. Tuilleadh faoi sin níos déanaí.

Cé gurb iadsan Seaimpíní na Sé Náisiún anois, agus don triú uair as seacht mbliana, tá croithe na mBreatach istigh ina mbróga arís. Theipeadar i rith camchuairte an tSamraidh agus arís ins na cluichí sa bhFómhar, tá a leath-chulaí amach gortaithe don seasúr agus tá a n-imreoirí is fearr ag imirt thar sáile. Bíonn siad cráite tuirseach nuair a fhillean said abhaile agus faitíos gearr i gach croí Breatnaigh go bhfuil scríosadh, agus fíor-scríosadh, i ndán dóibh an bhliain seo.

Ag tosnú le cuairt na nGael an Satharn seo chugainn. Tá an tuairim amach gurb é an cluiche seo an cluiche is tábhachtaí do Declan Kidney ón am ar cheapadh é sa gcéad uair mar choitseálaí na hÉireann. I ndáiríre, bíonn gach cluiche a n-imríonn na Gaeil an cluiche is tábhachtaí do Kidney. Deirtear go bhfuil sé ró-dhílis lena imreoirí, agus go bhfuil easpa radharc aige ó thaobh an rugbaí ionsach. Ach tá Kidney tar éis Jamie Heaslip a cheapadh mar chaptaen na foirne in ionad Brian O'Driscoll, agus a gcéad cáibíní a thabhairt do Simon Zebo agus Ian Gilroy, cúnna na gcliathán, in ionad roghanna níos coimeádaí mar Keith Earls nó Andrew Trimble.

Tá todhchaí na hÉireann dorcha, ceart go leor. Is léir anois go bhfuil an ghlúin órga thart anois, agus an t-aon dóchas fágtha ná go seasfaidh sláinte an Drisceoileach go dtí Camchuairt na Leon, mar tá sin tuilte aige ar a leithéid. Nuair a n-imeoidh Jonny Sexton go dtí an Fhrainc imeoidh roinnt eile ina dhiaidh, mar bheidís siad go léir ina n-amadáin thofa dá gcuireadh an méid airgid sin ar reic dóibh agus go ndiúltóidís é. Bhí an IRFU sásta go leor fánacht siar ó chumacht an margaidh nuair a thóg Laighin na h-imeoirí Chonnacht. Táid ar tí fáil amach go gcasann an rotha mór i gcónaí.

Agus níl na h-imreoirí imithe fós. Dá n-imreoidís cluiche i ndiaidh cluiche, seans go mbeidh seasúr maith ag na Gaeil tar éis an saoil. Caithfear éirigh in aghaigh na Breataine Bige ceart go leor ach dá n-éireoídís, tá Sasana agus an Fhrainc acu sa mbaile. Is iad Sasana rogha na coitianta agus thugadar scríosadh ceart do na Gaeil Lá 'le Pádraig seo caite i Twickenham, ach seans ann go dtabharfaidh Sasana bata is bóthar do na Albanaigh bhochta an Satharn seo chugainn agus go dtíocfaidh an bua mór isteach i gcinn na Sasanach. Agus má n-éiríonn leis an Gaeil luíochán a chur ar na Sasanaigh i mBleá Cliath ocht lá ina dhiaidh, osclóidh an seasúr go maith os a gcomhair ansin.

Seasann nó titeann gach rud leis an tús i gCaerdydd, ar cheann de na páirceanna rugbaí is fearr agus is draíochta sa domhan mór. Bíonn an lucht tacaíochta ag seinnt a gcuid cainticeanna roimh an cluiche, idir Delilah nó Fir Harlech. Téann banna na Reisiminte Rioga na Breataine Beaga amach, agus an saighdiúir singil Williams Jenkins ina cheannaire acu, mar i gcónaí. Is blásta an ócáid é agus, pé scéal na Gael an seasúr seo, is ionach go leanann an sean-Chomortas glórmhar stáiriúil ar aghaidh sa ré gránna gairmiúla seo.

Dath an Dobhróin Tuillte ag Foireann Rugbaí na hÉireann

Baineann blás speisialta le gach séasúr rugbaí a chríochnaíonn le camchuairt na Leon. Cé go bhfuil roinnt athraithe i gcúrsaí rugbaí ó thús an ré gairmiúla, maireann roinnt chomh maith, más fhéidir linn macalla a bhaint ó Tennyson.

Tá na Barbaraigh cailte go deo, faoi ghlás na stáire agus an dea-chuimhneamh, ach tá na Leoin linn fós, an céim is áirde i rugbaí idirnáisiúnta 'sna hOileáin Bhriotanacha. 'Sé dea-thaispeántas in aghaidh na Leon a thugann loinnir ar saothar imreoirí na Nua-Shéalainne agus na hAfraice Theasa, agus an rud ceannann céanna do na Leoin in aghaidh na tíortha móra rugbaí ar thaobh eile an domhain.

'Sé an geansaí dearg sin atá i smaoineamh Brian O'Driscoll anois, agus an deireadh ag teacht chuige go tapaidh anois. D'éirigh leis an Craobh Sé Náisiún a bhuaigh i 2009 nuair a bhí daoine cinnte go raibh a sheans cailte aige. Anois, tá sé ag súil go n-éireoidh leis ar a cheathrú chamchuairt Leon agus dea-chríoch a chur ar a shaothar rugbaí - más fhéidir leis áit a fháil ar an eitleán sa gcéad áit, ar ndóigh.

Tá ré órga na nGael thart anois. Níor bhuadar chomh minic nó chomh mór mar ba chóir dóibh, ach is faoiseamh gur bhuadar an Craobh sin i 2009 ag an deireadh. Bheadh aiféala orthu go lá deireadh an tsaoil murab éirigh leo riamh aon chraobh a bhuaigh agus na dea-imreoirí a bhí acu le deich bliain.

Tá Declan Kidney faoi bhrú anois mar cóitseálaí na foirne ach, mura bhfuil na h-imreoirí aige, cad eile ab fhéidir le cóitseálaí eile a dheánamh, cé gurb Mick O'Dwyer nó Jose Mourinho féin é? Baineann ceist mhór an seachtain seo, ceist Michael Bent, go mór le seo. Tá ceithre fhoireann ag an IRFU ag imirt ins an gCorn Heineken agus an Sráith Rabo-Direct, agus na h-imreoirí go léir fostaithe ag an IRFU. Cé mhead frapa Gaelacha atá ag imirt leis na ceithre fhoireann sin?

B'fhearr nach mbuafadh foireann na hÉireann cluiche arís riamh in ionad an geansaí a dhíol ar an margadh idirnáisiúnta, ach is dócha gurb soineanta an tuairim sin ins an ré gairmiúla seo. Ach ní fhéadair an lucht a chur ar an gcóitseálaí amháin nuair atá an rogha chomh bheag leis go bhfuil air Michael Bent a fháil ón Nua-Shéalainn.

Freisin, tá daoine ar an tuairim gur chóir rugbaí níos corraithí a imirt, mar a n-imríonn na cúigí le déanaí. Agus tá sé sin ceart go leor, ach deántar dearmad i gcónaí an tionchar atá ag imreoirí ghallda leis na cúigí. An mbuafadh na cúigí na Coirn a bhuadar seachas Brad Thorne, nó Trevor Halstead? Bhí imreoirí na ré órga Éireannaigh ann ar ndóigh, ach cad é an difríocht idir na buanna atá agus na "moral victories" a bhíodh?

Beidh na cúigí féin faoi bhrú má n-éiríonn leis an ERC an droch-íde a thugann an IRFU do Chonnachta a thabairt d'fhoirne na tíortha Ceilteacha. Nárbh bhlásta an íoróin é, más mar sin a thitfidh an scéal amach?

Agus oíche fada dorcha ag teacht chuig rugbaí na hÉireann, is rí gan ríocht é Brian O'Driscoll anois, agus a shéasúr deireanach roimhe. Ba bhrea le gach croí dá n-éireodh leis dul leis na Leoin, agus go mbeadh deireadh deas ag a saothar rugbaí, saothar níos fearr ná aon cheann a bhfeicfear in Éirinn leis na blianta fada.

Ní fhéidir le Declan Kidney smaoineamh ar a chaptaen, nó cad a tharlóidh thar lár sa tSamhradh. Taispeánann a mhéid feara ghortaithe an seachtain seo chomh beag atá an rogha leis agus, comh dona atá an scéal anois, tá an t-ádh le Kidney nach bhfuil an scéal níos measa arís.

Pé scéal é; beidh ré Kidney féin thart freisin tar éis an shéasúir seo, nó níos luaithe. Caithfear rud éigin a dhéanamh nó a bheith le feiceáil a dhéanamh, agus is é ceann Kidney atá is feiliúnaí don mbloc.

'Sé todhchaí na Gaeil os ár gcomhair amach anois ná go mbeidh siad níos giorra don spúnóg adhmaid ná don gCraobh. Tá saibhreas dóchreite ag Sasana agus ag an bhFrainc, agus tá an Bhreatain Bheag fillte ina cumhacht arís, chomh láidir is mar a bhí na draoithe bheaga riamh.

Agus ag bun na sraithe, na Gaeil, na hAlbanaigh agus na hIodalaigh, ag iarraidh an spúnóg a sheachaint agus lá mór a fheiceáil in aghaidh na Breataine Bige, Shasana nó na Fraince gach deich bliain nó mar sin. Ba ghlórmhar iad na laethanta órga ach beidh an sean-nós linn arís, agus le fada.

Ní de thimpiste go mbeidh foireann na hÉireann gleasta i ndubh in aghaidh Die Bokke Dé Sathairn. Is dath an dobhróin é, an caoineadh ar an ré atá thart agus an ré atá seo chugainn.

Tábhacht an 10 mar Bhall Foirne Rugbaí

Tugadh ceacht eile dúinn an deireadh seachtaine seo caite ar thábhacht an leath-chúlaí amuigh mar bhall foirne rugbaí. Theip ar an Iodáil ó thaobh laige a ndeich, agus ba bheag nár éirigh leis na Sasanaigh nuair a d'imir Owen Farrell i bhfad níos fearr ná mar a shílfeá ab fhéidir leis.

Scríobh scríbhneoir na Breataine Bige tráth go raibh an leath-chúlaí amuigh cosuil le snáthaid mhór ar inneoin sriosta. Is álainn an shamhail í, mar taispeantar go cruinn bua agus baol saothair an leath-chúlaí amuigh. Tá an imirt go léir faoina chumhacht; cosuil leis an Pápa, tá scaoileadh agus chur le cheile aige.

Ach, mar atá an tOllamh Richard Dawkins ag fanacht ar a Naofacht, tá tosaithe na freasúra ag fanacht i gcónaí ar an leath-chúlaí amuigh. Más féidir leis na buachaillí mhóra dul isteach ar an leath-chúlaí amuigh, ina chorp nó, b'fhéidir níos measa arís, ina intinn, beidh a rás rite agus an lá cailte.

Ba léir an dhá thaobh Dé Sathairn i mBleá Cliath agus i Londain. Scríosadh Tobais Botes na hIodáile agus a fhoireann ina dhiaidh, ach d'éirigh Owen Farrell ina fhear in aghaidh an fhoireann is fearr go dtí seo sa gComórtas.

Tá an leath-chúlaí amuigh ina cheannaire foirne ar an bpáirc. Tá an dualgas céanna air mar atá ar an ceathrú-chúlaí sa bpeil Mhéiriceánach. Is féidir leat éirigh nuair nach bhfuil ach leath-chúlaí ceart go leor agat, ach má tá droch-cheann agat tá deireadh leat.

Nuair a thógadh an Iodáil isteach sa gComórtas Cúig Náisiún, mar a bhíodh, bhídís níos fearr ná mar a bhíonn siad anois. Bhíodh Diego Dominguez, imreoir den scoth, acusan ag an am ach, ag breathnú siar, b'fhéidir gur chuir Dominguez cuma bréagach ar chaighdeán rugbaí na hIodáile. Argintíneach ina chónaí san Iodáil ab ea Dominguez agus, nuair a d'éirigh sé ón imirt, bhí an rogha gann go leor ina dhiaidh.

Is deacair gan trua a bheith agat ar Sergio Parisse, fear atá maith go leor le aon foireann sa domhan, ach atá ina aonar ar fhoireann na hIodáile. Cuireann sé Simon Geoghegan in aigne domsa, seoid amháin i measc ceithre ghabhar déag.

Tá daoine ar an tuairim go seasfaidh an bua i gcoinne na hIodáile leis na Gaeil agus iadsan fillte go bPáras an deireadh seachtaine seo. Is soineanta an tuairim sin. Tá an difríocht idir an Iodáil agus an Fhrainc chomh mór leis an difríocht idir Scarlett agus Ingemar Johansson.

Níor imir na Gaeil go maith go dtí an dara leadh Dé Sáthairn, agus croíthe na hIodálach cráite le drochimirt Botes. Roimhe sin, bhí a ndótháin ag na Gaeil leannuint leis na hIodálaigh agus a dtosaithe den scoth. Dá mbeadh na Gaeil chomh mall chun tosú arís, beidh an cluiche thart roimhe scaipeadh na h-óráistí leath-ama, agus níl an cuma céanna ar an gcuairt go Twickenham Lá 'le Phádraig mar bhíodh roimh an Satharn seo caite.

Scoth an Heineken, Spreas na Sé Náisiún - Rugbaí na hÉireann ar an dhá Thaobh

Agus na Gaeil teipthe i gcoinne na Breataine Bige, agus teipeadh eile gan amhras i ndán dóibh sa bhFrainc an deireadh seachaine seo chugainn, tá lucht tacaíochta na rugbaí á cheistiú acu féin. Agus 'sé ceann de na ceisteanna a chuirtear, uaireanta mar seo, ná cén fáth go n-éiríonn na Gaeil chomh maith sa gCorrán Heineken agus chomh dona sa gCraobh Sé Náisiún? Cén fáth go bhfuil tír ann cosuil leis an mBreatain Bheag narbh bhféidir rud ar bith a dhéanamh sa gCorn Heineken ach a n-imríonn mar deithe ar an ardán idirnáisiúnta?

Bhí sé deacair dul leis an rugbaí gairmiúla ar dtús in Éirinn, mar is eol ag éinne a gcuimhníonn ar ré Brian Ashton nó Murray Kidd. Ach tháinig an spórt chun cinn nuair a bhunadh an Corn Heineken, agus taitníonn an comórtas sinn leis na Gaeil níos mó ná mar a thaitníonn sé le aon tír eile.

Tá trí chuige na hÉireann 'sna cluichí ceathrú ceannais an Choirn Heineken anois, agus d'imir an ceathrú, Connachta, sa gCorn Heineken don gcéad uair riamh anuraidh. Agus cén fáth mar sin, agus an rugbaí intíre faoi bhláth, go bhfuil na Gaeil tar éis ruaigeadh eile a fháil ón mBreatain Bheag? Cá bhfuil an ceart?

Is dócha gurb scathán breagach ar stadas rugbaí na hÉireann é an Corn Heineken. Is deacair do na Gaeil glacadh le seo, agus na laethanta móra a bhíodh againne ag tacú le Laighin nó Mumha ar thóir an Choirn Heineken i ndúin stáiriúla na rugbaí cosuil le Biarritz, Glouscester, Leicester nó Toulouse leis na blianta. Ach má fheiceann tú níos giorra ar an scéal, tá fáisnéis ann nach raibh gaiscí sa gCorn Heineken, cé go rabhadar geal go leor, chomh sár-gheal sin gur chóir iad a sheinnt ar chlársaigh cheoil mar a sheinntear faoi láthair.

Arís; ní thaitníonn an Corn Heineken níos mó le éinne ná mar a thaitin sé leis na Gaeil. Tháinig sé ag an am ceart do na Gaeil, agus Sráth na hÉireann Uile, an chéad iarracht a rinneadh sa ré gairmiúla, ag titim as a cheile. Bhí an IRFU ar thóir comórtais a bheadh sa dara roinn taobh thiar an cluiche idirnáisiúnta, comórtas nach raibh ann in Éirinn, agus thit an Corn Heineken isteach ina n-ucht acu.

Cuimhnigh gurbh fhéidir leis na Cuigí éirigh mar a d'éiríodar mar ní raibh aon rud eile in iomaíocht leis. Ní raibh sean-chomórtas ann chun tarraigt ar dhilseacht na lucht tacaíochta. Níor tharla seo sa mBreatain Bheag, in a bhfuil an cultúr rugbaí is saibhre sa domhan mór amach ón Nua Sealainn nó an Afraic Theas.

Bhí coimhlint ghearr i rugbaí intíre na Breataine Bige. Deirtear i rith an Dara Cogaidh Domhanda gur thóg máthair mac thuas ar chnoc eigin Neath go dtí go mbreathnóidís beirt ar Swansea á scríosadh ag an Luftwaffe. Tá an coimhlint sin imithe anois, agus tá ar Neath agus Swansea imirt le cheile anois mar "Ospreys." Smaoinigh dá n-iarrfá ar Chill Ceannaigh agus ar Thiobráid Árainn imirt iomána le cheile mar fhoireann measca, báiste mar "Scoth na Siúire," abair - an dtaitníodh sin le mórán sa mbaile?

Tá cultúr rugbaí tíre cosuil le cnoc oighir - ní hé ach cuid beag de atá le feiceáil os comhair na mara. Tá cultúr rugbaí na Breataine Bige laidir go leo. Is oidhreacht na Breataine Bige é an rugbaí, tá sé istigh ina smior acu. Sin buntáiste atá ag an mBreatain Bheag i gcónaí.

Mar níl an rugbaí chomh mór in Éirinn mar a shílfeá. Seo anois a ré óir, níl aon amhras faoi sin. Ach níl an rugbaí i smíor na nGael, mar atá sé sa mBreatain Bheag nó san Afraic Theas nó i mbailte mhóra an rugbaí cosuil le Toulouse nó Gloucester.

Chomh maith le sin, an mbeidh na Gaeil ag éirí chomh maith sa gCorn Heineken mar a shílimid? An mbeadh na ceithre Chorn sin linn mura raibh na imreoirí thar sáile ann, imreoirí cosuil le Rocky Elsom, nó Dougie Howlett, nó Paul Warwick, nó Rua Tipoki?

Tá ré óir an rugbaí in Éirinn sa lá 'tá inniu ann, ach nílim cinnte fós an bhfuil an t-ór chomh geal mar a shílinn. Bhínn ar an tuairim gur chóir do na Gaeil éirí níos fearr, níos mó Craobh na Sé Náisiún a bheith acu agus na h-imreoirí a bhíodh acu le déanaí. Anois, táim ag fiafraigh ar éiríomar chomh maith mar ab fhéidir linn?

Seachas an n-imreoirí idirnáisiúnta, an mbeidh na ceithre Chorn ann, nó an titfeadh na Gaeil ins na babhta ceathrú ceannais, mar a thiteann siad chomh minic sa gCorn Domhanda?

Ábhar smaoineamh, agus sinne ag fanacht go h-uamhanach ar eachtraí sa bhFrainc oíche Dé Sathairn.

'Na Sé Náisiún Fós an Sheod is Gile ag an Rugbaí

Ná bac lies an Super 15, an Corrán Heino, an 3 Nations nó an Rabo Direct Pro 12. Níl aon chomórtas rugbaí níos fearr ná na Sé Náisiún, atá chun tosaigh arís an Sathairn seo chugainn i bPáras agus Dún Éideann. Níl aon chomórtas ina bhfuil an stáir níos saibhre, an ghlóir níos gile nó na cluichí níos draíochta ná na Sé Náisiún. Tá roinnt athraithe tagtha ar an gcomórtas le déanaí - teacht na h-imreoirí ghairmiúla, titim na hAlban, teacht na hIodáile - ach leanann an comórtas ar aghaigh, in aghaidh tonnta na stáire agus brú na bpáirithe tráchtála.

'Siad an Fhrainc rogha na coitianta chun an gcomórtas a bhuaigh, agus ní haon ionadh é. Más cluiche na h-uimhreacha amháin é an spórt idirnáisiúnta, chuirfí an corrán díreach cois Seine agus ní n-imríodh sé riamh an chathair iontach sin. Is féidir leis an bhFrainc dhá fhoireann a chur sa gcomórtas agus níorbh í an fhoireann deireanach é a dara XV.

Bhí an tuairim amach go bhfuil fadhbanna na bhFrancach istigh ina gcloigne féin. Gurbh iad féin a námhaid is measa, idir clampar lena cheile, an duine curtha níos tábhachtaí ná an fhoireann, an cathú atá os a gcomhair i gcónaí an rud is baolaigh a dhéanamh in ionad an rud is cliste, mar bíonn an ghlóir níos tábhachtaí leo ná an bua.

B'fhíor é tráth, ach ní fíor anois é sa ré gairmiúil seo. Tá an-iomarca treanálaithe acu anois chun stop a chur ar sin. Feach ar mar a n-athraíonn na Francaigh a bpríomhroinn sa bpaca agus uair a chlog caite, chun tairbh nua a chur isteach agus an scian a chasadh. Tuigeann siad an ghairmiúlacht ceart go leor sa bhFrainc.

Cailleann na Francaigh roinnt cluichí ar an taobhlíne. B'fheadair go ndeacaigh siad chomh fada sa gCorn Domhanda mar a chuadar anuraidh in aghaidh a dtreanálaí, in ionad lena chabhair. Ach tá fearr ina cheannaire orthu anois, Phillippe Saint-André, atá i bhfad níos dáiríre ná mar a bhíodh Marc Lièvremont, agus ní miste a rá agus go mbeidh a foireann is fearr ar an bpáirc ag na Francaigh gach uair a n-imreoidh siad.

Maidir leis na Gaeil, tá an chead duine don Tríonóid Naofa imithe anois, agus seans maith nach bhfeicfear arís é. Ba é an t-imeoir rugbaí is fearr ar chaith geansaí glas na hÉireann riamh é Brian O'Driscoll - tá a oidhreacht chomh glan simplí sin.

Agus an Drisceolach imithe, beidh Paul O'Connell ina chaiptean, agus is togha chaiptean é. Tá seans ag na Gaeil an comórtas a bhuaigh, má theipeann ar na Francaigh. Tá na Gaeil laidir go leor i gcúl na clibirte, agus Stephen Ferris, Seán O'Brien agus Jamie Heaslip chomh maith le éine eile sa gcomórtas. Bíonn sealbh na liathróide tábhachtach go leor sa lá 'tá inniu ann, agus 'siadsan tríur na buachaillí ab fhéidir an cogadh talaimh a bhuaigh.

Tá ar na Gaeil dushlán na Fraince a ghlacadh sa bhFrainc, áit nár éirigh leis na Gaeil ach ar trí uair riamh. Má theipeann ar na Gaeil ansin, beidh a seans beo fós mar beidh ar na Francaigh dul go Dún Eideann agus Caerdydd, áiteanna nár thaitin leo mórán sa stáir.

Bheadh seans maith ag an mBreatain Bheag mura bhfuil siad chomh scríosta le fir ghortaithe mar atá siad. Ach tá siad searbh go leor ins na gleanna tar éis an chailleadh in aghaidh na Fraince sa gCorn Domhanda agus seans níl ach aon chluiche amháin os a gcomhair an bhlian seo, cuairt na Fraince ar lá deireadh an chomórtais. Ciníocha in aghaidh a cheile, gaiscí le déanamh ar ghearraí na glóire agus blás binn an díoltais san aer - a leitheoir, cá heile a gheofá comórtas cosuil leis?

Comórtas na Sé Náisiúin - Sos ón ár mBuartha

Tá scíth tuilte ag na Gaeil i rith na drochaimsire seo, agus tíocfaidh anocht í. Ná gá dúinn breathnú ag bladaráil na bpolaiteoirí ar Prime Time na duine eile ó bhialann RTÉ ag bladaráil le Ryan Tubridy. Tá rudaí cailte ón rugbaí ó chuaigh ina chluiche gairmiúla é, ag nuair atá cluichí cosuil leis an Bhreatain Bheag in aghaidh Sasana i gCaerdydd, mar atá beo ar an teilifís anocht, táim buíoch go leor as.

Is cluiche mór é do na Sasanaigh - bhídís lag go leor i dáiríre ó d'éirigh leo sa gCorn Domhanda i 2003, seachtas an t-aon feachtas amháin dó-chreite sin ag an gCorn Domhanda sa bhFrainc i 2007, ach táid ag teacht arís anois. Caineadh Martin Johnson go minic, ach tá foireann á chur le cheile aige mar a chuid féin - crua, láidir, fód-sheasamhach.

Tá deacrachtaí aige fós i léiní 10, 12, 13, lár na gcúlaithe, ach tá páca láidir go leor aige agus is leath an chatha i gcónaí é sin. Má éiríonn leis na Sasanaigh i Caerdydd beidh an ghaoth leo, mar a bhí le hÉire i 2009, agus caithfear cách a bheith ar a aire.

Níl fadhb ar bith ag na Breathnaigh ins na cúlaithe, ach níl an páca acu chun seasamh leis na Sasanaigh. Deirtear go bhfuil dul chun cinn mór déanta ag Andy Powell, ach is deacair creideamh é, mura raibh sé buailte óna asal cosuil leis an Naomh Pól ar bhóthar na Damaisce, tráth.

Níl meas ag na gnáth-Breathnaigh ar Stephen Jones ag leath-chulaí amach, cé go bhfuil 96 roghnú aige, agus gurbh céad rogha na Leoin i 2005 agus 2009 é. Bhrís croí na mBreathnach nuair a chur Barry John a bhróga ar leathaobh níos mó ná dhá scór ó shin, agus táid ag fánacht ar a fhilleadh fós, mar a bhíodh Paul Simon ag fánacht ar Joe Di Maggio.

Tá an cluiche athraithe go deo ó laethanta Barry John agus níl an draíocht céanna ag an ndeich mar a bhí - ní cead dó. Tá an leath-chulaí amach faoi ghlas ag an ngameplan anois, agus sin mar atá agus a bheidh.

Beidh na Gaeil ag teacht chun na Róimhe amárach, agus dúshlán na h-Iodáile a ghlacadh. Má tá na Breathnaigh mí-shásta le Stephen Jones, feic ar chruachas Nick Mallett - bhí Astrálach amháin aige mar leath-chúlaí amach an bhliain seo caite agus Astrálach eile anois, Kris Burton, an Satháirn seo chugainn. Tá bród mór agus croithe láidre ag na h-Iodáiligh, ach ó thaobh rugbaí táid marbh go deo ón uimhir a naoi amach. An lá ag na cuairteoirí.

Beidh dúshlán i bhfad níos laidre ag na Gaeil i mBleá Cliath an deireadh seachtaine seo chugainn, agus an Fhrainc os a gcomhair. Tá talann thar moladh beirte ag na Francaigh agus na leath-chulaí is fearr sa gcomartas i Trinh-Duc agus Parra acu - seachas Phillips agus Jones na Breataine Bige, b'fhéidir.

Tá roinnt sa meáin Ghealacha ar an dtuairim go n-éireoidh leis na Gaeil go maith an comórtas seo, ach ní feiceann an Spailpín an chuis dhóchais. Tá tosaithe na hÉireann ag strácáil seilbh na liathróide a fháil, agus níl an cultúr rugbaí na tíre seo láidir go leor chun frapaí a fhorbairt.

Beidh an triúr faoi bhrú maith sa Róimh fiú amháin, ach smaoineamh ar an Sathairn i gcoinne na Fraince. Uair caite ar an gclog, abair, buachaillí na hÉireann beagnach ag gól le pian agus iarracht, cad a smaoineoidís má fheiceann siad ar an taobhlíne agus buachaillí nua Francaigh ag teacht chun catha? An t-aon rud amháin a smaoineann tacadóirí Fianna Fáil os comhair doirse na hÉireann - a Thiarna, déan trócaire.

Gaeilge á Labhairt ag an Leon

Agus an Spailpín Fánach ina stócach agus gan mórán le déanamh aige, léinn cuid maith dírbheathaisnéisí imreoirí rugbaí na Breataine Bige. Bhí roinnt maith acu i leabharlann Bhéil an Átha i rith m'óige agus léigh mé gach uile ceann acu - Barry John, Mervyn Davies, Gareth Edwards, Gerald Davies. Thit mé ar leabhar JPR Williams i síopaleabhair cáiliúil ar an dTrá Fhada, California, Meiriceá, bliain nó dó ó shin agus tá sé ar an seilf agam anois.

Rud amháin a chur isteach orm maidir le ré glórmhar rugbaí na Breataine Bige ins na seachtóidí ná chomh tírghrách agus a bhídís. Scríobhadar chomh minic faoin rud seo hwyl, saghas paiseanta catha atá ag an gcíne na Breataine Bige, agus acusan amháin.

Chomh maith le sin, scríobh siad go labhraídís sa mBreatnais ag an sínte amach chun dallamullóg a chur ar an sean-namhad. Bhí a dteanga féin an-tábhachtach le cúpla duine acu - Ray Gravell, go dtuga Dia trócaire air, mar shampla - agus ba chúis mór bhróid acu go raibh a dteanga féin acu.

Tháinig sé sin ar áis im'intinn inne nuair a léigh mé go raibh Lúc Mac Gearailt chun tosú ar an gcliathán leis na Leoin i gcoinne na Afraice Theas amárach. Mar is Gaeilgeoir é an Gearaltach, atá go minic ag labhairt le Seán Bán ar Raidió na Gaeltachta nó ar TG4, agus ba chóir dúinn bheith bródúil as.

Is ait an rud é Gaeilge a chloisteáil i gcanúint láidir Bleá Cliath 4, ach is cuma go deo. Níl fios ag duine cad í fíor-chanúint na Gaeilge ar aon scéal. Léigh mé agallamh leis an nGearaltach roimh an dturas agus dúirt sé go raibh an Ghaeilge agus an tír ana-mhór do agus dá athair, Des, a chaitheadh geansaí glas na hÉireann ina aimsir féin. Táid beirt ag déanamh an iarracht, agus sin é an rud is tábhachtaí.

Beidh brú mór ar na Leoin amárach, thús i sléibhte ceartlár na hAfraice Theas. Bhí an t-ádh dearg acu nár rinneadh scrios orthu sa gcéad cluiche agus, mura dtiocfadh fir ionadaí na hAfraice Theas isteach tar éis an chéad uair, seans go gcuirfí faoin bhfód iad chomh dona nach bhfeicfidís solas na gréine arís ar an dturas. Ach ní chuireadh, agus táid beo fós.

Is dócha go mbeidh an lá ag Die Bokke agus má bheidh, ní nach ionadh é mar is foireann go sár-mhaith iad, go h-áirithe suas 'sna tosaithe agus sár-imreoirí acu dá chuid du Plessis, Botha, Matfield agus Burger. Ach beidh seachtar nGael ag caitheamh na geansaí dearga cáiliúla ar an Sathairn, agus fios ag ceann acu nár chóir bacaigh le mac an bhacaigh. Go n-éirí leis agus leo. Nócha a naoi, a bhuachaillí, nócha a naoi!





Technorati Tags: Gaeilge, spórt, rugbaí, Leoin na Breataine, Springboks

Ní Fheadair Oidhreacht Rugbaí na hÉireann a Cheiliúradh agus Ulaidh ar Ceal

Shílfeá, agus na páipéir á léamh agat i rith na seachtaine, gur ceiliúradh mór rugbaí na hÉireann atá ós ár gcomhair i bPáirc an Chrócaigh seo chugainn. Fíor go leor go dtiteann gach chuile rud go maith don meáin maidir leis an gcluiche seo - dhá philéar breá rugbaí na hÉireann ag tabhairt aghaidh a gceile i bpríomh-eaglais spóirt na tíre, Páirc an Chrócaigh.

Gabhaigí leithscéal bhur Spailpín mura n-aontaím leis an mbreithiúnas bog seo.

Tá an tuairim amach in Éirinn gurb ionann iad foireann rugbaí Laighean agus foireann rugbaí Mumhan. Gurb mar dhá taobh an pingin amháin iad. Go bhfuil ceangal measca idir an meas agus an gráin eatarthu, mar an ceangal idir Ali agus Frazier, nó Batman agus an Joker. Go dtuigeann na Mumhanaigh iadsan i scáth na Laighin, agus vice versa, agus go bhfásann ré glóire rugbaí na hÉireann ón dhá chúige seo.

Agus níl sé fior ar chur bith. Is scéal bog éasca don meáin é, ceart go leor, meáin na Poblachta. Ach ceann de na rudaí is fearr a mbaineann le rugbaí na tíre seo ná go mbaineann an cluiche ar an tír go léir, idir tuaisceart is deisceart, gan bacadh le creideamh nó polaitíocht. I rith na laethanta fada brónacha 'sna Sé Chontae, b'fhéidir leis an tíre foireann aontaithe a chur chun páirce. Ba mór an éacht í, agus is náireach go deo anois go bhfuil an meáin chomh sásta dearmad a dhéanamh ar na Ultaigh a thug an mhéid ar thug siad ar son na tíre.

Is gránna, freisin, éisteacht le daoine ag tabhairt masla do na Ultaigh, ó chúinne a mbéal. Is fear Connachta an Spailpín, agus creidigí mise nach raibh Uladh pioc tada níos coimhthíche dom im' ghasúr i mBéal an Átha ná Baile Átha Cliath 4 cáiliúil. Is fíor go leor gur Aontaithe iad na Ultaigh, agus chomh oráiste le gloine Fanta. Ach cad a ndéanfadh cat ach luch a mharú? Nach bhfuil sé ceart go leor gurbh Aontaithe iad lucht rugbaí Uladh? Cad eile ab ea iad? Cé ab fhearr ach Seoiníní chluiche an tSeoinín a imirt?

Nuair a cloisim daoine ag gliogaireacht faoi Leoin na Breataine agus na hÉireann iarraim orm féin chomh corraithe a bhíodh Jack Kyle an idirdhealú a dhéanamh agus léine na Leon a deich a chaitheamh aige san Afraic Theas naoi mblian is caoga ó shin? Bíonn daoine na tíre seo ana-precious faoi rudaí nach mbacann le mórán, agus ní thugann siad aire dá laghad faoi chúrsaí atá tábhachtach go deo.

Tháinig athrú mór ar rugbaí na hÉireann ó bhunadh an ré gairmiúil agus an Corn Heineken. D'éirigh le Mumhan agus Laighin níos fearr leo ná mar ar éirigh Ulaidh (bíonn Connacht i gcónaí ar leataobh maidir leis an rugbaí ar ndóigh, agus ní n-athrófar sin) ach ag an am céanna ní bheidh rugbaí na hÉireann chomh saibhir mar atá sé mura raibh na hUltaigh ann. Ní chóir dearmad a dhéanamh orthu mar a dhéantar faoi láthair. Agus mar focal scoir, seo foireann rugbaí na hÉireann agus Ultaigh amháin atá togha uirthi.

Níor imir David Humphreys mórán mar lán-chúlaí ach ní fheadair é a fhágáil ar leataobh agus ba é Kyle an chéad ainm a chuireas síos. Tá súil agam go n-éireoidh Humphreys chomh maith ag 15 mar ar éirigh le Neil Jenkins leis na Leoin i 1997. 'Sé Humphreys an t-aon cúlaí nár imir leis na Leoin, agus tá caiptín na Leoin is fearr riamh, Willie John McBride, againn sa phaca. Ar an drochuair bhí rugbaí na hÉireann íseal go leor nuair a n-imríodh Phil Matthews, agus ní raibh ach aon chaibín déag buaite ag Nigel Carr nuair a chuir buama críoch ar a saothar rugbaí. Ní chóir dúinn dearmad a dhéanamh ar cad a rinne fir Ulaidh ar son geansaí glas na hÉireann.

David Humphreys; Trevor Ringland, Harry McKibbin, Dick Milliken, Mike Gibson; Jack Kyle, Colin Patterson; Syd Millar, Steve Smith, Jim McCoy; Willie John McBride (c), Willie Anderson; Nigel Carr, Philip Matthews, Harry Steele.





Technorati Tags: Gaeilge, spórt, rugbaí, Mumhain, Laighin, Ulaidh, Corn Heineken

Jack Kyle - An Gaiscíoch Ba Ghile i bPáirc an Chrócaigh Dé Sathairn

Bhí an slua ag imeacht nuair a tháinig sé ar an bhfód. Bhí an fhoireann a rug ar an nGrand Slam i 1948, an t-aon uair riamh a bhuaigh foireann rugbaí na hÉireann é, á thaispéant don slua ag an gcluiche idir Éirinn agus an Bhreatain Bheag Dé Sáthairn, ach rinne Bord Peile Rugbaí na hÉireann praiseach de, mar is gnáth leo. In ionad laochra na ndaichéadaí a thabairt amach ag leath-ama, fágadh go dtí deireadh an cluiche é, nuair nach raibh fonn ag éinne ar tada ach imeacht. Bhí RTÉ imithe chuig an Albain agus an cluiche idir Sasana agus an Albain; chaill siadsan an uair freisin.

Ach is cuma. Tá Jack Kyle níos laidre ná éinne acu, agus nuair atá eachtraí an lae cailte sa stáir, beidh ainm an Ultaigh beo fós i mbéal lucht tacaíochta an rugbaí, mar is é Jackie Kyle an t-imreoir is fearr a chaith an léine ghlas riamh, agus ní dóigh do Spailpín Fánach go n-athróidh an scéal le déanaí.

D'imir Jack Kyle mar leath-cúlaí amuigh ar son Ollscoile na Banríona, Bhéil Feiriste, Éireann agus Leon na Breataine, agus d'éirigh sé den scoth le gach chuile céann acu. Ba é tuaras na Leon i 1950 an chéad uair a chaith na Leoin an léine dhearg atá clú agus cáill uirthi ar fud an domhain anois, agus ba é an chéad tuaras ab fhéidir leis na Leoin dúshlán ceart a thabairt do na Glan-Dubhaigh. Tá clú Kyle ann sa Nua-Shéalainn fós, agus tá fios maith acusan cé h-iad togha na bpeileadóirí rugbaí.

Tá scéal deas ag Frank Keating in a leabhar den scoth The Great Number Tens a n-insíonn gach rud faoi Kyle mar imreoir agus mar duine. Bhuaigh Cliff Morgan, laoch mór uimhir a deich Rhonnda, Cardiff, na Breataine Bige agus Leon na Breataine, a chéad cáibín riamh i gcoinne na hÉireann i 1951, agus bhí Jackie Kyle ag imirt leis na nGaeil fós ag an am. Bhí fios maith ag Morgan cérbh é Kyle, mar bhí Kyle in a laoch mór ag Cliff Morgan agus eisean ag fás i nGleannta na Breataine Bige. Bhí faitíos ar Morgan roimh an laoch mór seo.

Ag tús an cluiche, chuaigh Kyle comh fada le Morgan, agus an lámh sínte amach aige. "Comhghairdeachas as ucht do chéad cháibin, a Cliff," arsa Kyle. "Bhíos ag breathnú ar do chuirt imirte le fada anois agus tá an léine tuillte go maith agat. Go n-éirí leat inniu."

D'fhoglaim Cliff a chéad cheach ansin - ba fear uasal é Jackie Kyle. Leanadar ar aghaidh leis an imirt, agus bhí cúrsaí cothrom go leor i rith an cluiche. D'imir Kyle go maith ach bhí Cliff ag fanacht ar ghaisce éicin ó Jack Kyle, agus níor tháinig sé. Seans níl ann ach duine cosuil linn go leir, a dúirt sé leis féin. Agus an cluiche ag dridim chuig a chróich, bhí clibirt ag na Gaeil tuairim fiche slat amuigh ó líne na Breataine Bige. Tháinig an liathroid amach chuig Kyle, agus rinne Morgan é féin reidh chun stop a chur ar Kyle. Ach nuair a d'fhéach Cliff suas, ní raibh an tUltach ann. Agus a chroí ag titim síos chuig a bhróga, d'fhéach Cliff thar a ghualainn, agus chonaic sé Kyle isteach idir na cuaillí, agus an t-úd á scórail aige.

"A Thiara Dé," dúirt Cliff leis féin. "Is fíorlaoch é tar an tsaoil." An dara ceacht a d'fhóglaim Cliff.

Ach dar leis an Spailpín, rinne an tUltach a ghaisce is mó agus a saol sa rugbaí caite. Agus an domhan faoi lámh aige, thug Jackie Kyle a dhrom do. Chuaigh sé amach chuig an tSaimbia, agus chaith sé a saol gairmiúl ansin, ag dochtúireacht don lucht íseal an domhain, agus gan fios ag duine nó deoraí acu cad é an rugbaí nó cé hé Jack Kyle, leath-chúlaí amuigh na hOllscoile Banríona, na hÉireann agus na Leon Breataine. Bhí fios ag Jack Kyle go raibh an rugbaí tabhachtach, ach nach mbanann faic leis ag an am céanna. Tá níos mó sa saol na an liathróid ubhchruthach.

Agus sin é an fáth mar is cuma gur rinne Bord Peile Rugbaí na hÉireann praiseach don thaispéantas, agus thug an slua másla don peileadóir rugbaí is fearr na hÉireann. Tá sé níos laidre, níos loinnreach nó gach uile duine acu. Go maire sé an céad.






Technorati Tags: Gaeilge, Seachtain na Gaeilge, spórt, rugbaí, Jack Kyle

Tuarimí Éagsula Bainisteorachta agus an Séú Geansaí is Fiche

Tá an ionchoinse ar cad a tharla foireann rugbaí na hÉireann i gCorn Domhanda na Rugbaí, agus conas a d'fhágadar na h-oilean mar an bhfoireann is fearr in Éirinn riamh, agus a d'fhilleadar ar ais mar caoirigh ina gclampar féin (maith thú, a Bhabs!), faoi lánsheoil arís. Agus mise féin i mo mhac leinn síceolaíochta an duine, tá spéis mór ag bhur Spailpín faoin mbearna mór a d'éirigh idir na h-imreoirí ar an gcéad XV agus na h-imreoirí ar an ndara XV - na realtaí agus na maoir uisce, más maith libh.

Dar le Eamon Ó Súilleabháin, oiliúnóir foirne na hÉireann, sin mar a bhfuil an saol - tá Drico níos fearr leatsa agus mar sin caithfidh tú fanacht ar an mbinse agus do ghobsa a dúnadh, agus a ndúnadh go daingean. Ach tá tuairimí eile ag bainisteoirí eile, agus tá Seán Ó Mathúna, TD, taobh thiar céann de na scéalta is ansa liomsa maidir le foirne, imreoirí ar imeall na foirne, agus síceolaíocht an duine féin.

Bhí Seán Ó Mathúna ceapta mar bhainisteoir na Gaillimhe le cúpla bhlian, agus meas mór air ar fud na tíre tar éis rugadh na Gaillimhí ar a gcéad Craobh le dhá bhlian is triocha i 1998. Ag an am seo, bhí geansaithe nua ag Gaillimh agus bhí na h-imreoirí go leir cruinnithe le cheile ag Johnno chun phictiúr nua na foirne a thógail agus iadsan gleasta go leor ina ngeansaithe bhreá nua. Ach nuair a tháinig na geansaithe nua, ní raibh ach cúig gheansaí is fiche ann - bhí ceann amháin dul amú.

Duirt an t-imreoir gan geansaí gan bhac leis, go mbeidh sé ceart go leor, gurbh fhéidir leis an griangrafadóir an geansaí nua a chur isteach leis an bhFótóshiopa, ach ní ghlacfadh Johnno le seo. Amach leis a ghuthán phoca, chuir sé glaoch ar an bhfear taobh thiar na ngeansaithe nua, agus thóg Johnno an cluas uaidh go dtí go mbeadh an séú geansaí is fiche aige. Choinneáil Johnno an painéal le cheile, gan le déanamh acu ach féachaint ar a mbrógaí agus a dtóna a scríob, go dtí gur tháinig an séú geansaí seo. Ach nuair a tháinig an gheansaí ar dheireadh agus a thógadh an phictiúr agus a sciop na h-imreoirí abhaile, bhí fios maith acu nach raibh duine acu níos tabhactaí ná duine eile i súile Sheáin Uí Mathúna.

Beidh sé suimiúl go leor, nuair a dtiocfaidh na dirbheatháisneisí amach, cad a tharla don nglúin órga - agus an glúin gheal a bhí acu chun deochanna a thabhairt don nglúin órga agus tart acu.

FOCAL SCÓR: Insíodh dúinn leis na miosa gurbh iad seo an fhoireann is réidhe riamh. Má bhíodh siad réidh, cé ar thug cead dóibh dul amach le brogaí donna ar a gcosa agus culaithe dubha ar a ndroma? Ní ghlacfeadh Glenda leo dá mbeadh sí ann fós, bail ó Dhia uirthi!





Technorati Tags: Gaeilge, rugbaí, Eddie O'Sullivan, John O'Mahony

Foireann Rugbaí na h-Éireann - Fáilte go dtí an Ceantar Bog

Tá foireann rugbaí na h-Éireann, chun imirt in aghaidh na h-Óiléain Chiúna, fógraíodh inniu agus tá ceist amháin fágtha i gcloigín an Spailpin Fánach - cár fhágas mo bhróga rugbaí? Má tá ar na h-Éireannaigh ciceanna imirce a bhuaileadh Dé Domhnaigh, cé a bhuailfidh iad?

Don chéad uair le fada an lá, beidh foireann rugbaí na h-Éireann ag imirt gan ciceoir imirce rialta. Tá Paddy Wallace ag imirt mar leath-culaí amuigh Dé Domhnaigh, chun sos a thabairt do Rhónán Ó Géara, agus chun súil a chur ar Pheadaí féin, ar ndóigh, ach cé a bhuailfidh na ciceanna? Ní bhuaileann Peadaí na ciceanna ar son na h-Ulaidh, mar tá David Humphries acu agus is ciceoir den scoth é Humprhries. Ach, mura bhfuil Wallace cleachta ag bualadh na ciceanna imirice, chuid tabhachtach an rugbaí sa lá atá inniu ann, cad a tharlóidh má thosaíonn ciceanna Pheadaí ag dul amú?

Tá an baol seo i gcloigín an Súilleabhánach - cén fáth eile go bhfuil Rónán Ó Géara ar an mbinse aige, ach chun eisean a chur isteach agus na ciceanna ag éalú ar Phéadaí bocht? Ach nach bhfuil fíor-fhios ag an Súilleabhánach ar treithe an Géaraigh, agus cén fáth nach dtógann sé an seans imreoir eile a fheicéal?

Beidh Jeremy Staunton ar an mbinse ag an Spailpín ar a laghad, nó curtha amach ag uimhir 10 ón tús. Ach níl aon meas ag lucht rugbaí na Mumhan ar Staunton óna laethanta a bhíodh seisean ag imirt mar lán-culsaí dóibhsean. Conas a n-éireodh an Géarach féin dá gcuirfi uimhir a 15 ar a droim, in ionad a 10, mar a chuiread ar Staunton? Ní chloistear faic faoi sin.

Tá Jerry Staunton ar imirt (agus ag cicéal na ciceanna imirce) thar barr le Foichí na Londáin faoi láthair, agus ag imirt ina áit ceart, taobh amuigh den chlibirt, ach ní bhacann le roghnóirí na h-Éireann ar sin. Ba bhreá leo cluichí pólaítiúla a imirt in ionad an cúigear déag is fearr a chur ar an bpáirc. Mar is gnách leo ón tús an domhan.

Ní chloistear faic ó méan cumarsáide na rugbaí ach an oiread. Ar chuimhníonn sibh, a lucht léite, ar an dtitim amach a d'éirigh idir imreoirí rugbaí na h-Éireann agus David Kelly, iriseoir leis an Irish Independent, tar éis an chéad cluiche a chailleadh in aghaigh an Nua-Sealáinn i rith an tSamhraidh? Scríobh an Ceallach go raibh na h-Éireannaigh ag imirt ins an ceantar bog, cé nach raibh sé searbh nó drochbheasch ar chur ar bith, ach fear ag insint a thuairim agus ag déanamh a obair. Ach thóg an foireann masla, agus ní labhróidis leis an méan cumarsáide agus an Ceallach fós ina measc. Rinneadh beart ar deireadh, agus tugann do Spailpín faoi deireadh faoi láthair nach bhfuil focal dá laghad cáinte scríóbha ar fhoireann nó bainisteoireacht na h-Éireann, ach gach aon duine ag seint Glaoch na h-Eireann agus as scríobh go bhfuil lámh amháin ag na h-Éireannaigh ar an gCorn Domhanda.

Tá an Corn céanna bliain fada uaighneach i bhfad uainn, agus beidh duine níos fearr ag iarraidh feiceal cad a tharlóidh ansin ó dhuilleoga tae ag bun a chupáin in ionad ó thorraidh cluichí in aghaidh foirne nach mbacann leo cé a n-éireoidh, ach súil ghear a chur ar a h-imeoirí féin. Is gá duinn dúisigh, agus gan slogadh ar gach focal bhladar a ndeirtear.

Technorati Tags: Gaeilge, Éire, spórt, rugbaí